هنر و مسکوکات موحدون

«موحد» نامی است که ابن‌تومرت بر پیروان خود نهاده بود و آنها را صاحب توحید حقیقی می‌دانست. در همین دوره، موحدون فرم رایج سکه‌ها در جهان اسلام را دگرگون کردند: درهم‌ها را به فرم مربع و دینارها را به فرم دایره‌ای محیط بر مربع ضرب کردند. به نظر می‌رسد این استحاله، جزئی از یک جریان فراگیر بود که می‌کوشید «تغییر» را در همۀ حوزه‌ها اشاعه دهد و مسکوکات یکی از آنها بود. تغییر فرم مسکوکات، دو پرسش اساسی برمی‌انگیزد: یکی اینکه اصلاً چرا موحدون فرم مسکوکات را تغییر دادند؛ دیگر اینکه چرا مربع و دایرة محیط بر مربع را برگزیدند. ‌به‌تقریب در همة پژوهش‌هایی که به‌نوعی با مسکوکات موحدون گره خورده‌اند، به تغییر فرم مسکوکات اشاره شده است، اما کم‌شمارند پژوهشگرانی که به‌دنبال علت این تغییر و اندیشه‌های مستور در این فرم‌های نو بوده‌اند.افزون بر این، پژوهش‌هایی که مسکوکاتِ موحدون را دسته‌بندی کرده‌اند، به اصلاح و به‌روز شدن نیاز دارند.کتابِ حاضر در چهار فصل سامان یافته است: فصل یک، شرحی موجز از تاریخ مغرب و اندلس تا پیش از استیلای موحدون است که هدفِ‌ آن آشنا کردن خواننده با ساختار سیاسی و مذهبی دودمان‌های پیش از موحدون است؛ فصل دو، خلاصه‌ای از حیات و اندیشه‌های رهبر موحدون – ابن‌تومرت – و همچنین شرحی مختصر از تاریخ دورة موحدون به‌‌تفکیکِ خلفا و به‌ترتیب قدرت‌گیریِ آنهاست؛ فصل سه به‌کمال به هنر موحدون اختصاص یافته است و سه حوزة معماری، کتاب‌آرایی و هنرهای صناعی را در بر دارد و به‌دنبال ویژگی‌های هریک از این حوزه‌هاست. فصل چهار در باب مسکوکات است و پس از توضیحی مختصر دربارة سکه‌های پیش از موحدون، ویژگی‌های سکه‌های موحدون و علت تغییر فرم را بررسی و آن سکه‌ها را دسته‌بندی کرده‌‌ايم که شرح چگونگی این دسته‌بندی در همان فصل ارائه شده است