هنرمندان معروف به دوست محمد

دربارۀ هویت، زندگینامه و آثار هنرمندان موسوم به دوست‌‌محمّد (یا دوست/ دُست) اطمینان چندانی وجود نداشت تا این‌که در زمان ما با تعیین شخصی واحد به این موضوع خاتمه داده شد. برای شناخت بهتر هنرهای مرتبط با کتاب در سدۀ دهم هجری، در جهان هند و ایرانی، و ترک (آریایی_تورانی) آگاهی از تفاوت بین این افراد و تشخیص کارها و هویت واقعی آن‌ها ضرورت دارد. با این‌که وضع اسناد و مدارک موجود امکان مطالعۀ نهایی موضوع موردنظر را فراهم نمی‌کند، ظاهراً معرفی مسئله با همین شیوه‌ای که تنظیم شده مطلوب است. دوست‌‌محمدهــا غــالـباً خـوشنـویس (خـطّاط)، نـقـاش (نگارگر)، جـدول‌کش، تـذهیب‌کار (مُذهِّب)، قــطاع (کاغذبر) و صـحّاف بوده‌اند.آن‌ها در یک یا چند رشته از این فعالیت‌های هنری سررشته داشته‌اند. یکی از این دوست‌محمدها، که بیشتر خوشنویس مشهوری بوده، در بین کارشناسان امروزی اولین مورخ هنر ایرانی، مغولی و عثمانی شناخته شده و بدین ترتیب شوکت و افتخاری برای دوران پس از مرگ خود کسب کرده است. مهم‌ترین هنرمندانی که در چهارچوب این نوشته نامشان ثبت شده از اواخر قرن نهم هجری قمری/ پانزدهم میلادی تا ثلث سوم قرن دهم‌ هجری قمری/ شانزدهم میلادی می‌زیسته‌اند