نمادشناسی هنر شرق (۶)؛ تجلی هندسه کیهانی در هنر و معماری ماندالا

این کتاب مقدمه ای است نسبتا تفصیلی بر ماندالا – یکی از شاخص ترین و اسرارآمیز ترین هنرهای دینی در سنت های عبادیِ و عرفانیِ شرقی. در حد توان به به ابعاد بصری، فلسفی، و وجوه نمادین این آثار پرداخته و در تجزیه و تحلیل عناصر تصویری ماندالاهای گوناگون همت گمارده است.

ساختار کلی کتاب را درشش بخش اصلی تدوین شده.

«گسترش نقطه» فصل آغازین کتاب است و مضامین نمادینی چون بذر، تخم، دایره و چرخ را در بر می گیرد. «از فرم تا معنا» شامل مباحثی است که به ساختار هندسی، مراحل اجرا، فلسفه و کاربرد ماندالا اختصاص یافته. به ارتباط ماندالا با زمان و مراتب هستی نیز در همین فصل پرداخته شده است.

گرچه خاستگاه ماندالا سرزمین هند است، اما گسترش آن در قالب هنرهای برجسته و متنوع در تبت و نپال (که سبک مشترکی دارند)  و ژاپن شاخص تر است. از این رو دو فصل از کتاب را به «ماندالا های تبتی» و «ماندالاهای ژاپنی» اختصاص داده است.

«ماندالا و معماری» عنوان فصل بعدی است که ذیل خود، قربانگاه، کوه و معبد را دارد. چگونگیِ شکل گیری ۳۲ نمونه معابد ماندالایی را زیر عنوان «از هیچ تا حجم» آورده و سر انجام این مبحث را با معرفی یکی از باشکوه ترین معابد ماندالایی ذیل «بُورُوبودور، ماندالای مجسم» به پایان برده است.

در انتهای کتاب اصطلاحات مرتبط با ماندالا را، که در عرصه ی هنرهای دینی، شمایل نگاری و معماری کاربرد دارند، گرد آورده و همراه با تصاویر مربوطهدر فصلی با عنوان «شکل ها و اصطلاحات مرتبط» مرتب کرده است.