هنر نقالی در ایران

نقالی از دو عنصر مهم، یعنی «روایت ـ حافظه» و «پیش‌بینی ـ انتظار»، تشکیل شده است و به همین دلیل، از زمان‌های بسیار کهن، یعنی پیش از پیدایش خط، تا به امروز، که داستان اساس همه نوع ادبیات روایتی و نمایشی است، مهم‌ترین عامل ارتباطات انسانی بوده و هست.

صدای نقال همه جا به گوش می‌رسد؛ در آیین‌ها و اساطیر باستانی با منشأ آسمانی، پشت صحنه‌های کارزار، پای گاهواره‌های کودکان، میان حلقه‌های تماشاگران، از صفحه تلویزیون و پرده سینما.

کتابهنر نقالی در ایران در صدد معرفی هنر و تکنیک نقالی در ایران و چگونگی بهره‌گیری از زایندگی وجودی این هنر و مناسب روز شدن اشکال مختلف آن است و در آن به بررسی و تجزیه و تحلیل گسترده‌ای از نقالی در ایران از زوایای گوناگون پرداخته شده است.

همچنین تقسیم‌بندی جامعی از انواع نقالی در ایران بر اساس جنبه‌های گوناگون آن ارائه گردیده است؛ از جمله نقالی مذهبی، حماسی و زیرگونه‌های آن و نقالی منطقه‌ای، که اشکال مختلف آنها از نظر آیینی، فضای اجرا، متن و جنبه‌های نمایشی و تکنیک‌های اجرایی بررسی شده است.

نویسنده در این اثر ابتدا تعریفی از نقال و نقالی ارائه داده و سپس به بررسی تاریخچه هنر نقالی در ایران و چگونگی گسترش و اجرای آن پرداخته و انواع نقالی در ایران را بر اساس «فضا»، «تعداد اجراکنندگان»، «لوازم یا شکل اجرا»، «جنسیت نقال» و «مضمون و محتوا»، معرفی کرده و به دنبال آن انواعی از نقالی در ایران را همچون «نقالی مذهبی»، «نقالی منطقه‌ای»، «نقالی حماسی» (و زیرگونه‌های آن) معرفی کرده است.

«جنبه‌های نمایشی و تکنیک نقالی»، «مکان و فضای صحنه‌ای در نقالی حماسی» و «تکنیک‌های نقالی حماسی» از دیگر سرفصل‌های این کتاب است.

همچنین، این کتابی شامل تصاویری رنگی از اجراهای مختلف نقالی و پرده‌خوانی در ایران، و گفت‌وگوهای نویسنده با نقالان و پرده‌خوانان و پژوهشگران این عرصه است.